Amsterdam
Netherlands
Eerste Helmersstraat 17 Dutch AIDS Memorial Quilt since 1 December 1988
350 names
Aids Memorial Quilt
Reinwardt academie onderzoekt eigentijds erfgoed.
De AIDS Memorial QUILT is ontstaan in 1987 in San Francisco. Het is een verzameling gedenkdoeken (naamvlaggen) met namen en beelden van mensen die zijn overleden aan de gevolgen van aids. Acht naamvlaggen worden zó aan elkaar genaaid dat vierkante quiltblokken ontstaan van 3,80 bij 3,80 meter. Samen vormen ze één grote lappendeken, oftewel de quilt.
Homo-activist Cleve Jones maakte in 1987 de allereerste naamvlag ter nagedachtenis van zijn overleden partner Marvin Feldman. Bewust koos hij de afmetingen van een graf (3 x 6 feet; 90 x 180 centimeter) als de maten van de gedenkdoek. Hij schreef Marvins naam erop en de eerste naamvlag was een feit. Velen volgden zijn voorbeeld en stuurden een naamvlag op naar San Francisco. Anderen schonken een geldbedrag, materialen of gereedschappen, zoals naaimachines. Acht naamvlaggen werden aan elkaar genaaid tot een vierkant ‘blok’. Zo waren ze mooi te presenteren. Het tapijt van AIDS Quilts op de Mall in Washington maakte de omvang van de aids epidemie zichtbaar en zorgde ervoor dat politici en gezondheidszorg aandacht kregen voor de ziekte.
Aids quilts worden erfgoed
Het initiatief bereikte ook Nederland. Aanvankelijk was er enige aarzeling. Sommigen binnen de Amsterdamse homo-beweging vonden de quilts een typisch Amerikaanse vorm van het vormgeven van herinneringen. Bovendien waren de politieke omstandigheden hier anders. Toch sloeg het maken van quilts voor aids gerelateerde doden aan. De Nederlandse verzameling bevat inmiddels 29 exemplaren. Onlangs benaderden de beheerders van de Nederlandse quilts en de website van het namenproject het Amsterdam Museum met de vraag of wij deze quilts in de collectie van de stad op willen nemen. De quilts spelen tegenwoordig niet meer zo’n prominente rol bij het zichtbaar maken van de aids problematiek en het herdenken van de doden. Ze zijn als het ware erfgoed geworden. En hoe ga je daar als museum mee om?
Emotionele betekenis
Het gaat om een omvangrijke collectie, deels van kwetsbaar materiaal. De quilts hebben een emotionele betekenis voor makers en nabestaanden en zijn een materiële getuigenis van de aids epidemie, die in de jaren '80 en '90 duizenden slachtoffers maakte. Het museum benaderde Leontine Meijer-van Mensch van de Reinwardt academie met de vraag of haar Masterstudenten tijdens het blok Participative collecting onderzoek zouden kunnen doen naar de Nederlandse collectie aids quilts, waarbij ze zich vooral ook bezig zouden moeten houden met de vraag naar de toekomst van deze collectie.
Foto: Masterstudenten Reinwardt en mensen van het Namenproject met een van de quilts, januari 2013. Tekst 1 maart 2013 © Amsterdam Museum

21 January 2013
Annemarie de Wildt, Amsterdam